
Kamondo Merdivenleri
Şişhane’den Karaköy’e inen Bankalar Caddesi’nde (eski adıyla Voyvoda Caddesi) SALT Galata olarak bildiğimiz müzenin (eski Osmanlı Bankası) karşısında, caddeyi Kart Çınar Sokak’a bağlayan merdivenlerin bir benzerine şehrin başka hiçbir yerinde rastlayamayız. Hatta dünyada da örneğine rastlamak kolay değildir.
1856’da Şehremaneti’ne bağlı olarak kurulan “İntizam-ı Şehir Komisyonu” pilot bölge olarak seçilen Galata – Pera bölgesinin imarı ile ilgili çok sayıda proje önerisi getirir. Bölge 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren yenilenen ve ışıklandırılan sokakları, yeni inşa edilen han ve binalarıyla Avrupai bir çehreye bürünür. Komisyonun nüfuzlu üyelerinden biri olan Avram-Salamon Kamondo, bu faaliyetlere Voyvoda Caddesi’nde sekiz çizen bir biçime sahip, çift yönlü merdivenler inşa ettirerek katkıda bulunur.
Art nouveau stilindeki “Kamondo Merdivenleri”nin (Eskaleras de Kamondo) 1870 sonu ile 1880 ortaları arası bir dönemde inşa edildikleri sanılmaktadır.
Dev Bir Servetten Yokoluşa: Kamondo Ailesi
19. yüzyıl Osmanlısında finans sermayesi- nin kurumsallaşmasında ve kentleşmede belki de en büyük rolü oynayan aile Portekiz kökenli Sefarad Yahudisi Kamondolardır. İsim- leri (Ca’mondo) “dünyanın evi” manasına gelse de dünyanın dört bir bucağını kendilerine ev yapmak zorunda kalmış bir ailedir onlar. Engi- zisyondan kaçarak önce Venedik’e ardından da İstanbul’a gelen aile 1840’lardan sonra Galata’nın Baltacı ailesinden sonraki en önemli bankeri olmuştur. Kamondo ailesi o dönemde İstanbul Yahudilerinin yarısının ikamet ettiği Galata’da bankalardan, şirketlere, eğitim kurumlarından kamusal yapılara kadar pek çok alana iki nesil boyunca damgasını vurmuş, aynı zamanda İstanbul’da küçük çaplı bir gayrimenkul imparatorluğu tesis etmişlerdir. Sosyal girişimci ve hayırsever olarak toplum hayatın- da büyük roller oynayan Kamondo ailesinin torunları 1869’da bankalarını İstanbul’da işler halde bırakıp Paris’e yerleşmişlerdir.

Avram Salomon ve Nesim Kamondo’nun 1868 tarihli bir fotoğrafı.